Nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng từ dịch Covid-19, các ngân hàng phải tái cơ cấu, giãn nợ và không được thu các khoản dự thu theo quy định của Thông tư 01/2020/TT-NHNN nên lợi nhuận đã bị giảm mạnh. Nhưng nguyên nhân chính đưa đến tình huống khó khăn hiện nay là do danh mục tài sản của các ngân hàng mất cân đối. Làm sao thay đổi thực trạng này?
Quý I khởi động, quý II tăng tốc giảm lợi nhuận
Theo dự báo của FiinGroup, lợi nhuận của 18 ngân hàng niêm yết dự kiến giảm 11,9% trong năm 2020 do tác động của dịch COVID-19. Các tác động của COVID-19 mới chỉ phản ánh một phần vào kết quả kinh doanh của quý I/2020. Theo Thông tư 01 của NHNN thì dư nợ cơ cấu được hạch toán là nợ đủ tiêu chuẩn và không phải trích lập dự phòng. Với tổng dư nợ được cơ cấu lại là gần 138.000 tỷ đồng tính đến 11/5/2020, dự kiến thu nhập lãi thuần có thể giảm trong quý II.
Nhận định tương tự, báo cáo chiến lược đầu tư tháng 5/2020 của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) nêu: Ngành ngân hàng dự kiến sẽ chứng kiến sự giảm tốc đáng kể về mức độ tăng trưởng lợi nhuận trong năm 2020. Đặc biệt, quý II này sẽ là điểm trũng lợi nhuận.
Tổng giám đốc một ngân hàng công nhận mức lãi trong quý II/2020 giảm là điều khó tránh vì số tiền giảm đi do áp dụng các ưu đãi, các chính sách hỗ trợ, cùng san sẻ rủi ro với khách hàng, như vậy chắc chắn sẽ làm giảm đáng kể nguồn thu nhập từ tín dụng. Nguồn thu phí cũng bị ảnh hưởng tiêu cực khi mọi giao dịch trong nền kinh tế bị chậm lại.
Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho biết: Lợi nhuận của 4 ngân hàng có vốn Nhà nước năm nay giảm khoảng 40% để đóng góp vào việc giảm lãi suất, hỗ trợ doanh nghiệp.
VietinBank giảm lợi nhuận từ 3.000 – 4.000 tỷ đồng để hỗ trợ các doanh nghiệp chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh; Vietcombank giảm trên 2.240 tỷ đồng; Quý I/2020, BIDV đã giảm lãi trước thuế tới 28% so với cùng kỳ do dự phòng tăng hơn 6.000 tỷ đồng.
Trong khi đó, đại diện Sacombank cho hay, do ảnh hưởng của Covid-19, ngân hàng phải tập trung cơ cấu, giãn nợ cho khách hàng. Vì thế, chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế hợp nhất năm nay giảm 20% so với năm 2019, dự kiến đạt 2.573 tỷ đồng.
Eximbank đã quyết định điều chỉnh giảm 40% chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế so với kế hoạch ban đầu. Theo đó, kế hoạch lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh cốt lõi giảm 10,3%, kế hoạch xử lý các tài sản thế chấp của khách hàng có nợ xấu, nợ VAMC phải giãn tiến độ khiến kế hoạch lợi nhuận trước thuế của Eximbank chỉ còn 1.318 tỷ đồng.
Tương tự, ACB đã thông qua kế hoạch kinh doanh với dự kiến chỉ tiêu lợi nhuận ở mức 7.636 tỷ đồng, giảm hơn 12% so với con số được thông tin tại buổi gặp gỡ nhà đầu tư vào tháng 1/2020, khi dịch Covid-19 chưa bùng phát ở Việt Nam (8.700 tỷ đồng trước thuế).
VPBank cũng đặt mục tiêu kinh doanh an toàn, với lợi nhuận hợp nhất năm nay dự kiến là 10.214 tỷ đồng, giảm 1,1% so với thực hiện năm 2019.
Thay đổi cơ cấu danh mục tài sản để giảm rủi ro
Trên thực tế, bước sang tháng 5, tăng trưởng tín dụng của toàn ngành ngân hàng vẫn rất thấp so với nhiều năm qua. Tính đến cuối tháng 5/2020, tín dụng chỉ tăng 1,96% so với cuối năm 2019. So với cùng kỳ năm ngoái, tăng trưởng tín dụng năm nay thấp hơn nhiều (5 tháng đầu năm 2019 tăng 5,74%), và còn cách rất xa so với mục tiêu tăng trưởng tín dụng cả năm là 14%.
Chính vì dự báo được khó khăn chưa sớm kết thúc và lợi nhuận khả năng sụt giảm tiếp trong quý II/2020, các chuyên gia cho rằng, việc giảm tăng trưởng tín dụng là cơ hội tốt để các ngân hàng điều chỉnh danh mục cho vay hướng tới an toàn và bền vững hơn.
Theo các chuyên gia, tỷ trọng thu của tín dụng vẫn chiếm phần lớn trong tổng thu của ngân hàng, dẫn đến dễ tổn thương mỗi khi có biến cố xảy ra, mà đại dịch Covid-19 là một ví dụ điển hình. Đây là thời cơ để các ngân hàng hướng tới điều chỉnh danh mục tài sản, tiến tới giảm tỷ trọng tín dụng, tăng các tài sản khác, mặc dù đó là điều không hề dễ dàng vì tín dụng luôn được coi là tài sản cơ bản nhất của kinh doanh ngân hàng nhưng cũng mang lại nhiều tổn thất nhất nếu rủi ro tín dụng xảy ra.
Cụ thể, trong quý I, thu nhập lãi thuần của các ngân hàng niêm yết tăng 13,6% so với cùng kỳ và 0,4% so với quý liền kề. Thu nhập từ hoạt động dịch vụ tăng 11,4% so với cùng kỳ năm trước nhưng giảm 21,6% so với quý liền kề. Lợi nhuận từ các hoạt động còn lại (mua bán ngoại tệ, đầu tư và kinh doanh chứng khoán, góp vốn/mua cổ phần và các hoạt động khác) mặc dù có giảm 24,6% so với quý liền kề nhưng vẫn tăng 32,4% so với cùng kỳ năm trước.
Do đó, giảm tỷ trọng tín dụng, giảm thu lãi từ tín dụng, tăng tỷ trọng các hoạt động dịch vụ, từ đó tăng thu từ những hoạt động phi tín dụng là mục tiêu mà các ngân hàng cần hướng tới, để đảm bảo hoạt động kinh doanh hiệu quả và an toàn trong thời gian tới.
Phạm Phù Cát -Theo TCV
TP.HCM: Chuyển hồ sơ 85 doanh nghiệp nợ BHXH sang cơ quan công an
